MARIA KONOPNICKA - ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

Maria Konopnicka     Maria Konopnicka z domu Wasiłowska urodziła się w Suwałkach 23 maja 1842 roku.  Matka Scholastyka z domu Turska - zmarła w 1854r.  Ojciec - Józef Wasiłowski, z wykształcenia prawnik, sam wychowywał pięcioro dzieci (cztery córki i jeden syn).  Wywarł ogromny wpływ na życie pisarki.  Jako człowiek światły i oczytany, rozbudził w pisarce wrażliwość poetycką, uczucia patriotyczne i szczególną wrażliwość na nierówności społeczne. Dzieciństwo i młodość spędziła w Kaliszu.
    Przez rok uczyła się na pensji sióstr sakramentek w Warszawie (1855-56). Tam poznała Elizę Pawłowską, późniejszą Orzeszkową. Przez całe życie dokształcała się we własnym zakresie.  W 1862 roku wyszła za mąż za ziemianina Jarosława Konopnickiego (32l).  Zamieszkali w majątku ziemskim Bronów pod Łęczycą. Jarosław był dzierżawcą tego majątku.  To był szczęśliwy dla Marii czas.  W 1863r. wybuchło powstanie (styczniowe).  Za pomoc powstańcom groziły im represje.  Konopniccy musieli wyjechać za granicę do Drezna.  Po powrocie do kraju w 1864 roku majątek w Bronowie zbankrutował.  Zamieszkali w dzierżawionym folwarczku w Gusinie pod Turkiem.  Ale i tutaj zagrażała im ruina.
    Jako trzydziestoletnia kobieta podjęła trud pisarski.  Zadebiutowała wierszem "W zimowy poranek" wydanym w piśmie "Kaliszanin" w 1870 roku.  Właściwy rozgłos przyniósł jej cykl "W górach", opublikowany w "Tygodniku ilustrowanym".  W 1877 przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie przy ul. Piekarskiej mieszkała do 1890 roku.  Utrzymywała się z publikacji i udzielania lekcji.  Nie było jej łatwo samej zadbać o wychowanie i wykształcenie sześciorga dzieci (synowie - Tadeusz i Jan (rolnicy),Stanisław (wysłany na praktykę handlową do Rosji), córki - Zofia i Helena (udzielały korepetycji), Laura (aktorka) .W latach 1884 - 1886 Maria redagowała pismo dla kobiet "Świt".  Próbowała zradykalizować jego program.  Wywołało to sprzeciw opinii zachowawczej i cenzury.  Wyszły trzy serie "Poezji" (1881, 1883, 1887).  Wśród nich były słynne "Obrazki" - (m. in. wiersze: "Na fujarce", "Z łąk i pól", "Łzy i pieśni", "Po rosie"), pełne pochwały wolności i sprzeciwu wobec zła.  Krytykowała w nich rzeczywistość.
    Od 1878 roku uczestniczyła w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych jak; jak opieka nad więźniami politycznymi i kryminalnymi, w działalności Czytelni dla Kobiet, w Kole Oświaty Ludowej.
    Od 14 lutego 1890r. wyjechała z Warszawy ze względu na chorobę córki Heleny.  Przebywała Maria w kilku krajach Europy Zachodniej.  Wyjazd do Austrii i Włoch (1882r.) zaowocował "Wrażeniami z podróży".  W czasie pobytu poza granicami kraju, między innymi w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech, Francji, utrzymywała kontakt z ojczyzną.  Współpracowała z prasą krajową, wydawnictwami, zrzeszeniami polskimi na obczyźnie, organizacjami społecznymi trzech zaborów, jak np. Macierzą Szkolną, komitetami pomocy dla wywłaszczonej ludności Górnego Śląska i Wielkopolski.  Współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni (1901 - 1902) i ustawom wywłaszczeniowym.
    W 1902 roku w Krakowie i Lwowie odbyły się obchody 25 - lecia pracy literackiej Konopnickiej. W dniu 8 września 1903 roku otrzymała w darze od narodu dworek w Żarnowcu koło Krosna (na Podkarpaciu).   W latach 1905 - 1907 przebywała w Warszawie, gdzie organizowała pomoc dla uwięzionych przez władze carskie i ich rodzin.
    Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie, gdzie wyjechała do sanatorium dla poratowania schorowanego serca.  Została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
    Pisała pod różnymi pseudonimami: Jan Sawa, Marko, Jan Waręż, Piotr Surma.  Była poetką, nowelistką, powieściopisarką.  Pierwszy okres twórczości nadał Marii Konopnickiej pozycję poetki.  Od początku poruszała ważne kwestie społeczne i polityczne.  Była przedstawicielem nurtu pozytywistycznego.  We wszystkich utworach wyrażała miłość do ziemi ojczystej, do pól, łąk i lasów.  Kochała swą ojczyznę, piękno przyrody rodzinnego kraju.  Miała czułe serce na niedolę ludzi.  Buntowała się przeciwko ludzkiej krzywdzie i niesprawiedliwości. Wyrażały to nowele: "Nasza szkapa", "Miłosierdzie Gminy", "Obrazki więzienne", "Mendel Gdański". Ta ostatnia stała się głosem w dyskusji w sprawie rozpoczynających się pogromów Żydów.  W swych utworach takich jak, "W piwnicznej izbie", "Wolny najmita", "Jaś nie doczekał" opisywała prawdziwy i bolesny dla niej obraz życia w nędzy.  Stworzyła obrazy z życia na poddaszach i w suterenach, pełne prawdy, przepojone miłością i współczuciem dla ludzi biednych i pokrzywdzonych.  Nie zapomniała też o dzieciach, pisząc dla nich wiersze i opowieści.  Opowieść "O krasnoludkach i sierotce Marysi" (pierwsze wydanie w 1895r.) została przetłumaczona na język rosyjski, angielski, francuski, czeski i estoński.  Wiersze "Na jagody"(1903) czy "O Janku Wędrowniczku" (1893) dziś też są obecne wśród najmłodszych czytelników.  Jej wiersz patriotyczny "Rota" do dziś towarzyszy Polakom w ważnych wydarzeniach narodowych.
    Motywem przewodnim w twórczości Konopnickiej były słowa Stefana Żeromskiego "Człowiek jest to rzecz święta, której nikomu krzywdzić nie wolno".
    W 1958 roku powołano Towarzystwo im. Marii Konopnickiej, które czuwa nad ochroną pamiątek po poetce, nowelistce, powieściopisarce.