Najstarsze zapiski kronikarskie notują
powstanie szkoły w Kowalewie około 1790r. na terenie ówczesnego
folwarku przy dworcu głównym. Mieściła się ona w nędznej
lepiance krytej słomą, miała 2 izby, z których jedna służyła
jako mieszkanie nauczyciela, druga za klasę. Była to szkoła
katolicka, ale mogły do niej uczęszczać również dzieci
innych wyznań z Kowalewa i okolic.
W 1824r., po naciskach kolonistów niemieckich, miasto zakupiło
jednopiętrowy budynek na Rynku i otwarto tam dwie szkoły:
ewangelicką i katolicką - przeniesioną z folwarku.
Wiosną 1883 r. rozpoczęto budowę nowego gmachu, który oddano do użytku już we wrześniu następnego roku (tzw. stara szkoła). Nowy budynek miał 6 sal lekcyjnych i 2 mieszkania dla nauczycieli. W 1907r. wybuchł w szkole katolickiej strajk. Dzieci na lekcji religii odmówiły odpowiedzi w języku niemieckim. Na uczniów i ich rodziców posypały się kary.
Ponieważ dzieci w Kowalewie przybywało,w
1913r. wybudowano nowy budynek przy ul. Św. Mikołaja i tam
przeniesiono szkołę ewangelicką.
Po ustąpieniu Niemców w roku
szkolnym 1920/1921 szkoła liczyła 7 klas i 448 uczniów. W następnych latach liczba klas i uczniów nie zmieniała się. Dopiero w latach 1933 - 1934 wzrosła do 643 rozmieszczonych w 12 klasach.
Tak było do 5 IX 1939r. - kiedy do
Kowalewa wkroczyli Niemcy i budynki szkolne zarekwirowało wojsko. Zajęć nie było . Dopiero od 1942 roku nauka odbywała się w języku niemieckim dla wszystkich dzieci. Młodzieży ani w szkole, ani poza nią nie wolno było rozmawiać po polsku. Zniszczono polskie książki, mapy, obrazy do nauki historii, geografii. Mimo prześladowań wierzono w pomyślniejszą przyszłość.
Po zakończeniu okupacji niemieckiej, już
14 III 1945r. zorganizowano w budynku tzw. starej szkoły polską szkołę z klasami V - VII. Powstała drużyna harcerska,
uruchomiono bibliotekę szkolną. Dopiero w listopadzie 1945r.
wojska radzieckie opróżniły i przekazały pomieszczenia tzw.
nowej szkoły. Od tej pory nauka odbywała się w dwóch
budynkach na 3 zmiany.
W 1961r. było już 21 oddziałów, do
których uczęszczało 726 uczniów. Trudne warunki nauczania
spowodowały, że w 1960r. powołano Społeczny Komitet Budowy
Szkoły, a już 8 I 1962r. rozpoczęła się nauka w nowym gmachu.
Było to możliwe dzięki ogromnemu zaangażowaniu rodziców i
Grona Pedagogicznego. W szkole urządzono klasy i pracownie,
bibliotekę, świetlicę. Działał chór szkolny, drużyny
zuchowe i harcerskie, SKS, Spółdzielnia Uczniowska, koła
zainteresowań (fotograficzne, dramatyczne, plastyczne, taneczne
i inne). Poranki, akademie, konkursy, wycieczki - to codzienność
w pracy szkoły.
W maju 1982r. ogłoszono plebiscyt na
wybór imienia patrona naszej szkoły. Najwięcej punktów
zdobyli: M.Konopnicka, T.Kościuszko, J.Korczak. Większością głosów
zebranych w klasach IV - VIII zwyciężyła postać Marii
Konopnickiej.
Po otrzymaniu zgody KOiW w Toruniu na
nadanie Zbiorczej Szkole Gminnej w Kowalewie Pomorskim imienia
Marii Konopnickiej, Samorząd Uczniowski ogłosił zbiórkę
surowców wtórnych na zakup sztandaru. Gromadzono również
materiały na temat życia i twórczości poetki. Odbywały się
konkursy, przygotowywano program artystyczny oraz ekspozycje i
wystawy związane z osobą patronki. Nadanie imienia szkole połączone z wręczeniem
sztandaru odbyło się 1 VI 1984. W uroczystości brali udział
licznie zaproszeni goście, rodzice, nauczyciele i młodzież.